کابل تیلگراف – ۱۶ سنبله سال ۱۴۰۴ خورشیدی
خانواده پیر گیلانی خیل شاخه مهمی از تبار قادریه تصوف افغانستان است که هم از نظر معنوی تأثیرگذار و هم از نظر سیاسی تأثیرگذار باقی مانده است. مقام پیر گاهی به صورت مشروع برای اهداف مذهبی، اما گاهی برای اهداف نامشروع و سیاسی استفاده شده است. تازه ترین اقدام طالبان نشان می دهد که استفاده نادرست از نام تصوف هنوز هم در افغانستان بحث برانگیز است.
سلسله تصوف خاندان گیلانی
شجره خاندان گیلانی ریشه به عبدالقادر جیلانی (ولی الله معروف و بنیانگذار نظم قادریه) می رسد.
خانواده گیلانی در شرق افغانستان (ننگرهار) مستقر است، اما حوزه نفوذ آن در سراسر افغانستان گسترش یافته است.
نسب آنها عموماً مربوط به تصوف قادریه پنداشته می شود که پیروان زیادی در افغانستان دارد.
نقش تاریخی این خانواده
اجداد آنها علاوه بر رهبری معنوی، مردم را از طریق مدارس دینی و خانقاه‌ها آموزش می دادند و در قرن بیستم، خانواده آنها از نظر سیاسی تأثیرگذار شدند.
سید احمد گیلانی در دوران جهاد رهبر “محاذ ملی اسلامی افغانستان” بود که در معادلات سیاسی کابل نقش مهمی داشت.
جایگاه پیر بودن
خانواده گیلانی در کابل، ننگرهار، لغمان و دیگر ولایات خانقاه هایی دارند و مردم به آنها به عنوان راهنمای معنوی نگاه می کنند و بسیاری از افغان ها پیرو آموزه ها، دعاها و شاگردی های این خانواده هستند.
آیین های سنتی آنها حول دایره یادبود، جشن های میلاد حضرت عبدالقادر گیلانی و عنعنات خانقاه میچرخد.
نفوذ سیاسی
سید احمد گیلانی بعداً رئیس شورای عالی صلح افغانستان شد. برخی از اعضای این خانواده در سیاست فعال باقی ماندند، مانند سید حامد گیلانی و دیگران. خانواده گیلانی با پاکستان و دیگر کشورها نیز روابط داشتند، زیرا گروه آنها در جهاد از حمایت خاصی برخوردار بود.
بازداشت سید ابراهیم گیلانی در کابل
امربالعمروف، نهی المنکر و سمع شکایات طالبان روز گذشته گفتند که یک گروه به اتهام سوء استفاده از نام تصوف و ارتکاب اعمال غیرقانونی بازداشت شده اند.
سیف اسلام خیبر، سخنگوی این وزارت، در صفحه‌ی ایکس خود نوشته است که این گروه بازداشت‌شده زیر نام تصوف و دین، فعالیت‌های غیرقانونی، بدعت‌ها و خرافات را انجام می‌دادند.
او بدون ارائه جزئیات نوشت که این گروه بازداشت شده است.
با این حال یک منبع معتبر به کابل تلیگراف گفته است که فرد بازداشت شده سید ابراهیم گیلانی نام دارد که مربوط به خانواده گیلانی است و در شهر کابل بازداشت شده است.
به گفته خیبر، وزارت امربالمعروف طالبان مسئول جلوگیری از منکرات در جامعه، ایجاد اعمال نیک و پاک نگهداشتن مردم از افکار شوم و باورهای نادرست است.
وی افزود که هر مسلمان مؤمن مکلف است که خود و جامعه را از اعمال و کارهایی که با اصول شریعت و فقه حنفی در تضاد است، محافظت کند.
خیبر نوشته است که افغانستان یک کشور اسلامی است، همه شهروندان آن مسلمان و پیرو مکتب حنفی هستند و به هیچ کس اجازه داده نخواهد شد که از نام دین و تصوف سوء استفاده کند تا اعمالی را انجام دهد که شریعت و قانون مجاز نیست.
تحلیل تأثیرات اجتماعی و مذهبی
خانواده پیران گیلانی جایگاه خاصی در تاریخ دینی – سیاسی افغانستان دارد. سنت پیران تصوف بخشی از ایمان و عقیده مردم است، اما در این نام، برخی از سادگی مردم عام سوء استفاده می کنند.
به گفته طالبان، چنین «بدعت‌ها» در تضاد با سیاست‌های حکومت طالبان است؛ زیرا آنان خود را مدافع دین پاک می‌دانند.
