طالبان د نړیوال مشروعیت تر لاسه کولو لپاره د نشه يي توکو پر ضد نمایشي مبارزه کوي

کابل ټيلیګراف – ۲۳ چنګاښ ۱۴۰۴ لمریز کال

د نشه يي توکو کښت، تولید او قاچاق د پخواني افغان حکومت او د هغه د لویدیځو متحدینو سره د طالبانو د دوو لسیزو جګړې د مخته وړلو لویه اقتصادي سرچینه وه خو اوس دغه ډله هڅه کوي چې له همدغې سرچینې بل ډول ګټه پورته کړي او له نشه يي توکو سره د نمایشي مبارزې په ترسره کولو خپل نړیوال مشروعیت تر لاسه کړي.

خپلې دغې اقتصادي سرچینې ته د نوي رنګ ورکولو برخه کې طالبان ځانونه ډېر جدي ښکاره کوي او تل د دغې ډلې د مشرتابه د ځانګړو فرمانونو سره مخ وي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د یکشنبې په ورځ، د جولای په ۱۲مه اعلان وکړ چې د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې لپاره د دغه وزارت مرستیال ملا عبدالحق اخوند د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو دفتر (UNODC) د عملیاتي څانګې مشر بومتیان او په افغانستان کې د دې دفتر مشر پولیک اوک سره ولیدل. د غونډې په جریان کې، دواړو خواوو د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې په برخه کې د روانو همکاریو او ګډو ظرفیتونو په اړه بحث وکړ.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د یوې اعلامیې له مخې، ملا عبدالحق اخوند د ملګرو ملتونو د همکارۍ ستاینه وکړه او د وزارت د فعالیتونو جزئیات یې د ملګرو ملتونو له استازو سره شریک کړل.

د اعلامیې په یوه برخه کې لیکل شوي دي: “ښاغلي عبدالحق اخوند له دې ادارې څخه وغوښتل چې د بدیل کښت، د روږدو کسانو درملنې، او د روږدو کسانو د ملاتړ او راټولولو په برخو کې خپل ملاتړ زیات کړي. په بدل کې، د ملګرو ملتونو د مخدره توکو او جرمونو دفتر پلاوي د ځینو هڅو ستاینه وکړه او ژمنه یې وکړه چې خپلې همکارۍ ته دوام ورکړي. پلاوي همدارنګه د بزګرانو سره د مرستې او د روږدو کسانو د ملاتړ په برخو کې د همکارۍ ژمنه وکړه.”

دا څرګندونې په داسې حال کې راځي چې د طالبانو رژیم هڅه کړې چې د فرمانونو په صادرولو، ویډیوګانو خپرولو او راپور ورکولو سره د مخدره توکو په وړاندې د مبارزې په برخه کې د دې ډلې یو نوی انځور وړاندې کړي.

د ۲۰۲۲ کال په اپریل کې، د طالبانو مشر ملا هیبت الله اخوندزاده یو فرمان صادر کړ چې په ټول افغانستان کې د مخدره توکو کښت، تولید، قاچاق، مصرف، او پیرود او پلور منع کوي. هغه د ۲۰۲۳ کال په مارچ کې نور هم ټینګار وکړ چې ضبط شوي مخدره توکي باید په عام محضر کې وسوځول شي ترڅو د مخنیوي لپاره یې ښه اغیز ولري.

د دې کیسې د پیاوړتیا لپاره، طالبانو د کوکنارو د کروندو او د مخدره توکو د تولید مرکزونو د ویجاړولو ویډیوګانې خپرې کړې. دا ویډيوګانې ظاهراً څرګندوي چې د کوکنارو کښت او د مخدره توکو تولید نور په افغانستان کې ځای نلري، مګر دا پدې معنی ندي چې د کوکنارو کښت او د مخدره توکو تولید په بشپړ ډول سره مبارزه کیږي.

ګڼ شمېر راپورونه ښيي چې طالبان په ځینو سیمو کې د کوکنارو د کروندو په له منځه وړلو کې ډېر تېز دي، په ځانګړې توګه په هغو سیمو کې چې نفوس یې پښتانه نه وي، خو په نورو سیمو کې، په ځانګړې توګه چیرې چې د طالبانو سیمه ییز قوماندانان نفوذ لري، د کوکنارو کرنه دوام لري.

د کوکنارو د کښت د بندیز له اعلان وروسته، د مخدره توکو بازار کې بدلونونه راغلل او د افغانستان دننه د اپینو او نورو نشه یي توکو بیه لوړه شوه. د بیو لوړوالی پدې معنی نه دی چې تولید بند شوی، بلکې د طالبانو د فرمان د پلي کولو په برخه کې د نسبي او غیر مساوي محدودیتونو نښه ده.

افغانستان لا هم په نړۍ کې د اپینو تر ټولو لوی تولیدونکی دی. د ملګرو ملتونو د اټکلونو له مخې، د نړۍ د اپینو لویه برخه له افغانستان څخه راځي.

د طالبانو تېر ته یوه کتنه دا هم ښیي چې د مخدره توکو سوداګري د دې ډلې له راڅرګندېدو راهیسې د دوی د عاید یوه نه بېلېدونکې برخه وه. د ۱۹۹۰ لسیزې په دویمه نیمایي کې د دې ډلې د واکمنۍ په لومړۍ دوره کې او بیا د پخواني افغان حکومت سره د شل کلنې جګړې په جریان کې، دې ډلې د خپلو جنګي لګښتونو یوه برخه د کوکنارو له کروندګرو څخه د مالیاتو راټولولو، د ترانسپورت لارو کنټرولولو او د نشه یي توکو د پروسس فابریکو په جوړولو سره تمویلوله.

د افغانستان د ملي امنیت پخواني مشر رحمت الله نبیل مخکې ویلي وو: “د مخدره توکو د لیږد ډیره برخه د طالبانو د دوهم مشر، اختر محمد منصور لخوا اداره کیده.” اختر محمد منصور په ۲۰۱۶ کال کې له ایران څخه د راستنیدو پرمهال په پاکستان کې په یوه هوایي برید کې ووژل شو.

که څه هم طالبان هڅه کوي چې داسې وښيي چې دوی د نشه يي توکو سره مبارزه کوي، خو د سیمې شواهد، تاریخي تجربې او د طالبانو په فعالیت کې تضادونه د دې مبارزې د صداقت په اړه جدي شکونه راپورته کړي دي. هغه څه چې طالبان یې نن ورځ وړاندې کوي د رسنیو د یوې مانورې په څیر ښکاري چې د نړیوال مشروعیت ترلاسه کولو لپاره دي، د افغان خاورې څخه د نشه يي توکو د سوداګرۍ د له منځه وړلو لپاره د بنسټیز او دوامداره اقدام په پرتله.