بریتانیا، اسټرالیا، کاناډا او پرتګال د فلسطین دولت په رسمیت وپیژند
کابل ټیلیګراف د وږي ۳۱مه ۱۴۰۴ لمریز کال
بریتانیا، آسټرالیا، کاناډا او پرتګال د یکشنبې په ورځ د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې د غونډې څخه مخکې د فلسطین دولت په رسمیت وپیژند، چې تمه کیږي د فلسطین د مسلې او د سوریې د نوي حکومت تر اغیز لاندې به وي. دا اقدام د سعودي عربستان له تود هرکلي سره مخ شوی خو د اسراییلو لخوا یې سخت غبرګون راپارولی دی.
د فلسطین د خپلواک حکومت مشر محمود عباس هم وویل چې د بریتانیا دا اقدام “د دوو دولتونو د حل لارې پر بنسټ د عادلانه او تلپاتې سولې” د ترلاسه کولو په لور یو مهم ګام دی.
د برتانیا لومړي وزیر کیر سټارمر، چې په دې وروستیو کې یې په لندن کې د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره ولیدل، اعلان وکړ چې لندن به د امریکا او اسراییلو له مخالفت سره سره د فلسطین دولت په رسمیت وپیژني. هغه د یکشنبې په ورځ په یوه بیان کې وویل چې دا پریکړه د غزې د جګړې د پای ته رسولو او د اسراییلو او فلسطینیانو ترمنځ د تلپاتې سولې د رامینځته کولو لپاره د پروسې یوه برخه وه.
سټارمر، چې په واکمن کارګر ګوند کې هم د اسراییلو په وړاندې د سخت دریځ نیولو لپاره تر فشار لاندې دی، وویل چې دا اقدام د “فلسطینیانو او اسراییلیانو ترمنځ د سولې لپاره هیلې بیا راژوندي کولو” لپاره و او ټینګار یې وکړ چې دا پریکړه “حماس ته انعام نه ورکوي”، هغه ډله چې د اکتوبر د ۷، ۲۰۲۳ د برید مسؤله وه چې شاوخوا ۱۲۰۰ کسان یې ووژل او ۲۵۱ یې یرغمل کړل.
بریتانیا، آسټرالیا، کاناډا او پرتګال اوس د فلسطین په رسمیت پیژندلو کې له ۱۵۰ څخه زیاتو هیوادونو سره یوځای شوي دي. خو اسراییل لاهم مخالفت کوي او متحده ایالات د دې اقدام ملاتړ نه کوي.
بریتانیا او کاناډا اوس د G7 لومړني هیوادونه دي چې دا ګام پورته کوي، او تمه کیږي چې فرانسه او ځینې نور هیوادونه به د ملګرو ملتونو په کلنۍ عمومي غونډه کې چې د دوشنبې په ورځ په نیویارک کې پیل کیږي، دا ګام تعقیب کړي.
د اسرائیلو مخالفت
د اسراییلو لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو د انګلستان، آسټرالیا او کاناډا د اعلان په ځواب کې یو ځل بیا وویل چې د فلسطیني دولت جوړول “هیڅکله به ترسره نشي.” هغه وویل: “د اردن سیند په لویدیځ کې به د فلسطین دولت جوړ نشي.”
نتانیاهو، چې ټاکل شوې ده د جمعې په ورځ د ملګرو ملتونو عمومي اسامبلۍ ته وینا وکړي او بیا سپینې ماڼۍ ته د ټرمپ سره د لیدنې لپاره سفر وکړي، زیاته کړه چې د اسراییلو غبرګون به د سفر وروسته اعلان شي. هغه ګواښ کړی چې اسراییل ممکن په یو اړخیزه توګه د لویدیځې غاړې ځینې برخې له ځان سره ضمیمه کړي.
د سعودي هرکلی
خو سعودي عربستان د بریتانیا، آسټرالیا، کاناډا او پرتګال لخوا د فلسطین د دولت د په رسمیت پیژندلو د اقدام هرکلی وکړ او دا یې د سولې د پروسې د پرمختګ لپاره یو مهم ګام وباله.
د سعودي عربستان د مطبوعاتي ادارې د راپور له مخې، سلطنت وویل چې دا اقدام د نړیوالو مشروعیت پریکړو سره سم د دوه دولتونو د حل لپاره د هڅو ملاتړ لپاره د “دوستانو هیوادونو جدي ژمنتیا” څرګندوي.
سولې ته رسېدل د دوو دولتونو حل لاره
د فلسطین د بهرنیو چارو وزیر فارسین اغابیکیان له العربیه تلویزیوني شبکې سره په یوه مرکه کې ويلي: ((د فلسطین د دولت د پیژندلو لپاره پرله پسې ګامونه د خلکو حق او د وسلو د غږ په وړاندې د ډیپلوماسۍ بریا ده.))
هغه زیاته کړه: ((دا اقدام اسرائیل ته یو قوي پیغام لیږي … د نتانیاهو حکومت باید پوه شي چې د سولې لاره د دوو دولتونو حل لاره ده.))
د فلسطین د بهرنیو چارو وزیر په غزه کې د بشري وضعیت په اړه ټینګار وکړ: ((زموږ لومړیتوب دا دی چې په غزه کې لوږه او جګړه ودروو… حماس باید دا ومني چې موږ اوس د دولت جوړونې له واقعیت سره مخ یو.))
