د شنګهای همکاریو سازمان سږنۍ غوندې سیمه ییز او نړیواله اقتصادي او امنیتي تاثیرات

کابل ټیلیګراف ۹وږی ۱۴۰۴ لمریز کال

د شنګهای همکارۍ سازمان (SCO) د ۲۰۲۵ کال غونډه د چین د تیانجین ښار کې د اګست ۳۱مې څخه د سپټمبر تر لومړنۍ نیټې پورې ترسره کیږي.

دا غونډه چې د چین په کوربه توب جوړیږي، د نړیوالو مشرانو لپاره یو مهم پلیټفارم دی چې په کې د امنیت، اقتصاد او سیمه ییزې همکارۍ په اړه بحثونه کیږي.

چین د SCO یو له بنسټ ایښودونکو غړو څخه دی او دا پنځم ځل دی چې دا هېواد د دې سازمان غونډې کوربه توب کوي.

دا غونډه په داسې وخت کې جوړیږي چې نړیوالې جیوسیاسي حالات پیچلې شوي دي، لکه د اوکراین بحران، په غزه کې جګړه او د امریکا تجارتي جګړې، چې د SCO غړو هېوادونو ته ګډې ننګونې رامینځته کوي.

په دې غونډه کې د SCO غړو هېوادونو مشران او استازي ګډون کوي.

د دې سازمان غړي هېوادونه عبارت دي له: چین، روسیه، هند، پاکستان، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان، ازبکستان، ایران او بلاروس.

د چین ولسمشر شي جین پینګ د غونډې مشري کوي، په داسې حال کې چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین، د هند لومړی وزیر نریندرا مودي، د پاکستان لومړی وزیر شهباز شریف او د نورو هېوادونو مشران هم په دې غونډه کې ګډون کوي.

دا غونډه د تر ټولو لوی SCO غونډې په توګه ګڼل کیږي، چې د نړیوالو مشرانو تر منځ د ډیالوګ لپاره یو مهم فرصت دی.

د SCO په نړیواله کچه یو مهم سیاسي رول لوبوي، دا سازمان د څو قطبي نړۍ د جوړیدو ملاتړ کوي، چې په کې د چین او روسیې په مشرۍ هېوادونه د امریکا یو اړخیزه تګلارې پر وړاندې متحد کیږي.

په دې غونډه کې به د امریکا نوې سوداګریزو تعرفو په اړه بحث وشي، چې د SCO غړو اقتصادونو ته زیان رسوي.

همدارنګه، د هند او چین اړیکې چې په وروستیو کلونو کې پیچلې شوې دي، په غونډه کې به یې د حل لپاره ګامونه پورته شي.

 SCO د امنیتي همکارۍ له لارې د ترهګرۍ، افراطیت او جلا غوښتونکي ډلو پر وړاندې مبارزه کوي، چې دا د سیمې ثبات سره مرسته کوي او په نړیواله کچه د ملګرو ملتونو سره هم همکاري کوي.

د ایران او بلاروس نوي غړیتوب د سازمان سیاسي نفوذ زیاتوي، چې د لویدیځ تعرفو پر وړاندې یو ګډ دریځ جوړوي.

په ټوله کې، SCO د نړیوالې ډیپلوماسۍ یو مهم لوبغاړی دی چې د څو اړخیزې نړۍ لپاره کار کوي او د لویدیځ تسلط پر وړاندې بدیل وړاندې کوي.

اقتصادي پلوه، SCO د غړو هېوادونو تر منځ تجارت او پانګونې ته وده ورکوي.

دا سازمان د لویو پروژو لکه د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز (CPEC) او یوریشین ځمکني پل له لارې همکاري کوي، چې د سیمې اقتصادي ودې سره مرسته کوي.

د چین مالي مرستې د مرکزي اسیا هېوادونو ته د SCO له لارې ورکول کیږي، چې دا د تجارت او پانګونې زیاتوالي لامل کیږي.

 په پای کې، SCO نه یوازې سیمه ییز بلکې په نړیوال اقتصاد باندې مثبت تاثیر کوي، چې د نوې نړیوالې اقتصادي نظام جوړیدو لپاره مرسته کوي.

دا غونډه د SCO د “شانګهای روحیې” – چې د متقابل احترام، برابرۍ او ګټورې همکارۍ پر بنسټ ولاړه ده – د پیاوړي کولو لپاره یو مهم ګام دی.