د هیبت الله اخوندزاده او سراج الدین حقاني ترمنځ اختلافي ټکې

کابل ټیلیګراف – ۲۰ وری ۱۴۰۴ لمریز کال

د سراج الدین حقاني او ملا هبت الله اخندزاده ترمنځ اختلافات د طالبانو د داخلي سیاست یوه پیچلې او حساسه موضوع ده، چې په وروستیو کلونو کې یې په بېلابېلو راپورونو او شنونو کې انعکاس موندلی.

دا اختلافات د قدرت د وېش، ایډیالوژۍ او ستراتیژیکو لومړیتوبونو پر سر دي.

د قدرت د کنټرول او نفوذ پر سر شخړه:

سراج الدین حقاني، د حقاني شبکې مشر او د طالبانو د کورنیو چارو وزیر په توګه، غواړي په حکومت کې خپل نفوذ پراخ کړي.

هغه د خپلې شبکې د نظامي او مالي ځواک په مټ د طالبانو په رهبرۍ کې مهم رول لوبوي.

په مقابل کې، ملا هبت الله اخندزاده، د طالبانو د مشر په توګه، د خپل متمرکزه قدرت د ساتلو او د کندهار د سختدریځې ډلې د برلاسۍ لپاره هڅه کوي، چې دا کار د دواړو ترمنځ د سیالۍ لامل شوی.

ایډیالوژیکي توپیرونه:

ملا هبت الله او د هغه ملاتړي، چې زیاتره یې د دیني عالمانو یوه سختدریځه ډله ده، د طالبانو د تګلارې په سختې مذهبي بڼې ټینګار کوي او د نړیوالې ټولنې سره له هر ډول نرمښت سره مخالفت لري، خو سراج الدین حقاني او د هغه متحدین (لکه ملا یعقوب او ملا برادر) د نړیوال مشروعیت او اقتصادي ملاتړ ترلاسه کولو لپاره یو څه انعطاف غواړي، لکه د ښځو د تعلیم او کار په برخه کې د نرمۍ ښودل.

ویل کیږي، حقاني له هیبت الله څخه غوښتي، چې تر هغې به کورنیو چارو وزارت ته ولاړ نشي، ترڅو دغه ډلې لخوا د نجونو پرمخ د زده کړو دروازې نه وي پرانیستې.

داسې هم ویل کیږي، چې سراج الدین حقاني ټینګار کوي، چې ملا هیبت الله دې په هغه ژمنه هم عمل وکړي، چې له مخې د هر ولایت څخه دوه، دوه منلو مخورو په ګډون ملي شورا جوړیږي او د خپلو ولایتونو په اړه به د طالبانو رهبرۍ ته مشورې، غوښتنې او وړاندیزونه شریکوي.

د بهرني ملاتړ او اړیکو په اړه اختلاف:

سراج الدین حقاني هڅه کوي د متحده عربي اماراتو او نورو سیمه‌ییزو هېوادونو ملاتړ ترلاسه کړي، ترڅو خپل موقف پیاوړی کړي او د ملا هبت الله له فشارونو خلاص شي.

داسې راپورونه شته چې هغه له لویدیځو هېوادونو سره هم غیرمستقیمې اړیکې لټوي.

په مقابل کې، ملا هبت الله د ایران او پاکستان په څېر دودیزو ملاتړو سره د اړیکو په ساتلو تمرکز کوي، چې دا د دواړو ترمنځ د بهرنۍ پالیسۍ په اړه توپیرونه ښيي.

د داخلي انتصابونو او صلاحیتونو پر سر جنجال:

د طالبانو د کورنیو چارو په وزارت کې د لوړو پوستونو د ټاکنې په اړه د سراج الدین وړاندیزونه اکثراً د ملا هبت الله لخوا رد شوي یا نادیده نیول شوي.

سراج الدین په ځینو مواردو کې د خپلې خوښې کسان پرته له اجازې ګومارلي، چې دا د مشر د صلاحیت ننګونه بلل کېږي.

د شخصي او ډله‌ییزو ګټو ټکر:

د خلیل الرحمن حقاني (د سراج الدین کاکا) ترور، چې ځینې یې د ملا هبت الله د ملاتړو لخوا پلان شوی بولي، د دواړو ترمنځ دښمني نوره هم ژوره کړې.

دا پېښه د حقاني شبکې او کندهاري ډلې ترمنځ د باور د نشتوالي نښه ده.

په ټولیزه توګه، دا اختلافات د طالبانو د داخلي یووالي لپاره یو جدي ګواښ دی او کیدای شي د دوی د حکومت راتلونکي پر ثبات اغېز وکړي.

که څه هم طالبان په رسمي ډول دا شخړې ردوي، خو عملي شواهد او د مشرانو وروستۍ څرګندونې دا ښيي چې دا توپیرونه ژور او د حل وړ نه دي.